Łódź, choć kojarzona głównie z przemysłem włókienniczym i wielokulturowością, skrywa również wiele ciekawych, sakralnych obiektów. Dziś zaprezentujemy dwa unikalne cerkwie parafii prawosławnej w Łodzi – Cerkiew św. Aleksandra Newskiego oraz Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy.
1. Cerkiew św. Aleksandra Newskiego
Cerkiew św. Aleksandra Newskiego znajduje się przy ulicy Kościuszki 95, na obszarze, który dawniej był przedmieściem Baluty. Wzniesiona została w latach 1884-1887 wg projektu Tadeusza Wejcherta, na terenie zakładów Krużenberga – jednego z ważnych świadków wielokulturowości Łodzi tamtych czasów. Budynek został ufundowany przez rosyjskiego przemysłowca Julijana Szybkowskiego. Samo wezwanie cerkwi nawiązuje do patrona armii rosyjskiej – księcia Aleksandra Newskiego.
Cerkiew zachwyca swoją architekturą i wystrojem wnętrza, inspirowanym stylem bizantyjsko-rosyjskim. Elewacja zdobiona jest ceramicznymi płytkami o motywach geometrycznych, a całość uwydatniają cebulaste kopuły z krzyżami prawosławnymi. Wewnątrz warto zwrócić uwagę na pięknie zdobiony ikonostas, a także liczne malowidła o tematyce religijnej.
W cerkwi św. Aleksandra Newskiego znajduje się miejsce pochówku jednego z najbardziej znanych łódzkich biskupów prawosławnych – Izydora (Nikolskiego). Obecnie cerkiew pełni rolę świątyni parafialnej oraz szkoły parafialnej.
2. Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy
Budowla znajduje się przy ulicy Kilińskiego 11 i stanowi niezwykle ważne miejsce dla łódzkiego prawosławia. Cerkiew została wybudowana w roku 1938 w stylu neobizantyjskim według projektu inż. Mikołaja Jeleńskiego. Jej budowa była bezpośrednio związana z potrzebą stworzenia dodatkowej przestrzeni kultu religijnego dla prawosławnych Łodzi.
Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy składa się z trzech niesamowitych ołtarzy, które poświęcone są Bogurodzicy, św. Dymitrowi i św. Serafinowi Sarowskiemu. Wnętrze cerkwi zdobią piękne freski autorstwa malarza Jerzego Popielara-Włodarczyka, które przedstawiają sceny z życia założycieli i uczniów Ławry Peczerskiej. Warto również zwrócić uwagę na unikalny ikonostas, wykonany według wzorów staroruskich.
Obie cerkwie są cennymi przykładami wielokulturowości oraz bogatego dziedzictwa sakralnego Łodzi. Odwiedzając je, można nie tylko podziwiać piękno architektury sakralnej, ale również zgłębiać historię prawosławia w Polsce.
W samym centrum Łodzi istnieją przenikające się harmonijnie różne kultury, których świadectwem są także obiekty sakralne. Dziś chcemy przedstawić Wam dwie niezwykłe cerkwie parafii prawosławnej w Łodzi, które mają dużą wartość historyczną i artystyczną.
1. Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy
Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy została zbudowana w latach 1883-1884 i jest jednym z najważniejszych miejsc kultu dla prawosławnych mieszkańców Łodzi. Znajduje się przy placu Wolności, będąc jednocześnie częścią duchowego i historycznego dziedzictwa miasta.
Budowla została ufundowana przez miejscowych przemysłowców, z majątku rodziny Scheiblerów – najważniejszego potentata tekstylnego tej epoki. Projekt został opracowany przez architekta Pawła Gerdemana, który stworzył malowniczą cerkiew w stylu bizantyjsko-rosyjskim. Charakterystycznym elementem budynku są pięć złotych kopuł na smukłych baniastych bębnach z krzyżami prawosławnymi zwieńczającymi konstrukcję.
Wewnątrz warto zwrócić uwagę na ozdobny ikonostas, który zawiera wiele ikon wykonanych przez znanych malarzy rosyjskich, jak również ornamentykę wiążącą się z kulturą rosyjską i bizantyjską. To właśnie tutaj, w 1905 roku, zostało skomponowane odśpiewywane do dziś „Szczedryk” – ukraińska kolęda, która w późniejszym czasie zaadaptowana jako kolęda angielska „Carol of the Bells”.
2. Cerkiew Przemienienia Pańskiego
Druga cerkiew – Cerkiew Przemienienia Pańskiego – położona jest na terenie o łódzkim osiedlu Stoki przy ulicy Północnej. Została ona wybudowana w latach 1910-1913, według projektu architekta Jerzego Gayevskiego. Inicjatorem i fundatorem tej budowli był książę Michał Obolensky – szczególny patron łódzeńskich parafii prawosławnych.
Cerkiw zostala zbudowana na planie krzyża greckiego i posiada wiele elementów naśladujących budownictwo bizantyjsko-ruskie. Budowla o czerwonych cegłach z bielonymi detalami piękna malownicza świątynia tak równo odwdęż jak iwewnątrz. Wnętrze cerkwii kryje różne skarby: kopię cudotwórczej ikony Matki Bożej z Kazaniu, obrazy Mikołaja Aleksandrowicza oraz wystroju wnętrz przez szkołę deciazją P Trofimowa.
Zarówno Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy, jak i Przemienienia Pańskiego to dwa wyjątkowe miejsca kultu przyciągające zarówno artystów, historyków, a także miłośników innych kultur i religii. Zanurz się w atmosferze prawosławia łódzkiego i odkryj sacrum na własne oczy.